Son zamanlarda belediyelerde yaşanan yolsuzluk ve rüşvet operasyonları, dikkatleri belediye iştiraklerine çevirdi. Peki, bu şirketler neden bu kadar sorunlu ve hükümet bu konuda ne gibi adımlar atmayı planlıyor? İşte detaylar...

Belediye İştirakleri: Bir Denetim Boşluğu Mu?

Belediyeler, 5393 sayılı Belediye Kanunu'na göre kendilerine verilen görev ve hizmet alanlarında şirket kurabiliyorlar. Ancak, bu şirketlerin kuruluşu ve denetimi konusunda ciddi boşluklar bulunuyor. Özellikle bedelsiz şirket edinimleri, yasal mevzuatın arkasından dolanılmasına ve merkezi idarenin denetiminden kaçılmasına olanak sağlıyor.

Bu durumun en önemli nedenlerinden biri, belediye şirketlerinin kamu idaresi statüsünde olmaması. Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulan bu şirketler, doğrudan mal ve hizmet temini alımlarını ihalesiz yapabiliyor ve istedikleri kadar işçi alabiliyorlar. Bu durum, suistimallere açık bir ortam yaratıyor.

• İhalesiz Alımlar: Mal ve hizmet alımlarında ihale zorunluluğunun olmaması, yolsuzluk riskini artırıyor.
• Personel Sayısı: Personel sayısının kamu çalışan toplam personel sayısının zaman zaman üçte birine ulaşması, kaynakların verimli kullanılmadığına işaret ediyor.
• Mali Kurallar: Belediye şirketleri, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu kapsamında olmadıkları için mali kurallara tabi değiller.

Yolsuzluk İddiaları ve Hükümetin Olası Adımları

Belediye şirketlerindeki denetim eksikliği, yolsuzluk iddialarının artmasına neden oluyor. Sayıştay, mali müşavirler ve bağımsız denetçiler tarafından yapılan denetimler, genellikle mali tablo denetiminin ötesine geçemiyor. Ayrıca, şirketlerde çalışan personel kamu görevlisi sayılmadığı için kamu zararı tespiti de yapılamıyor.

Bu sorunların önüne geçmek amacıyla, hükümetin Meclis açıldıktan sonra belediye iştirakleriyle ilgili yeni bir düzenleme yapması bekleniyor. Bu düzenleme kapsamında:

• Denetimlerin Sıkılaştırılması: Belediye şirketlerinin daha sıkı ve kapsamlı bir şekilde denetlenmesi hedefleniyor.
• Harcama ve İhale Yetkilerinin Yeniden Düzenlenmesi: Harcama ve ihale yetkilerine sınırlamalar getirilerek, keyfi uygulamaların önüne geçilmesi amaçlanıyor.
• Mali Kurallar Getirilmesi: Belediye şirketlerinin mali disiplinini sağlamak için bir dizi mali kuralın getirilmesi planlanıyor.

Yeni Düzenleme Neler Getirecek?

Peki, bu olası düzenleme hayata geçerse neler değişecek? Öncelikle, belediye şirketlerinin faaliyetleri daha şeffaf ve hesap verebilir hale gelecek. Yolsuzluk ve rüşvet iddialarının azalması, kamu kaynaklarının daha verimli kullanılması ve belediyelerin hizmet kalitesinin artması bekleniyor.

Ancak, düzenlemenin etkili olabilmesi için sadece denetimlerin sıkılaştırılması yeterli değil. Aynı zamanda, belediye şirketlerinin kuruluş ve yönetim süreçlerinin de yeniden yapılandırılması gerekiyor. Aksi takdirde, mevcut sorunlar farklı şekillerde devam edebilir.

Öğrendiğime göre, son dönemdeki yolsuzluk ve rüşvet soruşturmaları nedeniyle mesele hükümetin de gündeminde… Meclis açıldıktan sonra belediyelerin iştiraki bu şirketlerle ilgili yeni bir düzenleme yapılabilir. BİT'ler için denetimlerin sıkılaştırılması ve harcama- ihale yetkilerinin yeniden düzenlenip, bir dizi mali kural getirilmesi gündeme gelebilir.