Avrupa Birliği (AB),Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması'nda (CBAM) önemli bir değişikliğe giderek, şirketlerin büyük bir bölümünü karbon vergisinden muaf tutma kararı aldı. Bu karar, özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler (KOBİ'ler) için büyük bir rahatlama sağlayacak gibi görünüyor. Peki, bu değişiklik ne anlama geliyor ve hangi şirketleri etkileyecek?

Karbon Vergisi Muafiyeti Kimleri Kapsıyor?

AB Konseyi'nin yaptığı açıklamaya göre, CBAM'deki basitleştirme ile ithal edilen ürünlerdeki gömülü emisyonların yaklaşık %99'u kapsamda kalmaya devam edecek. Ancak, düzenlemedeki bu değişiklik, özellikle KOBİ'ler olmak üzere AB şirketleri için düzenleyici ve idari yük ile uyumluluk maliyetlerini azaltmayı hedefliyor. Yıllık 50 tonun altında ithalat yapan firmalar, CBAM gereksinimlerinden muaf tutulacak. Bu da, ithalatçı şirketlerin %90'ının sınırda karbon vergisi ödemekten kurtulması anlamına geliyor.

CBAM Nedir ve Amacı Ne?

Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (CBAM),Avrupa Birliği'nin iklim değişikliğiyle mücadele stratejisinin önemli bir parçasıdır. Amaç, karbon yoğun sektörlerdeki üretimin AB dışına kaymasını engellemek ve küresel emisyonları azaltmaya teşvik etmektir. CBAM, karbon yoğun sektörler olan çimento, demir-çelik, alüminyum, gübre, elektrik ve hidrojen ithalatına uygulanacak. Bu mekanizma ile AB, ithal edilen ürünlerin üretiminde ortaya çıkan sera gazı emisyonlarını da hesaba katmayı ve bu emisyonlar için bir bedel talep etmeyi amaçlıyor.

Süreç Nasıl İşleyecek?

Bu aşamadan sonra AB Konseyi ve Avrupa Parlamentosu (AP),düzenlemeye son halini vermek üzere müzakere masasına oturacak. Şu anda AB ithalatçılarının ürünlerin hacmini ve üretim sırasında ortaya çıkan sera gazı emisyon miktarını raporlaması gerekiyor. AB, 2026'da başlaması planlanan nihai döneme yönelik metodolojiyi geliştirmek için bilgi toplamaya ve çalışmalar yapmaya devam ediyor. 2026'dan itibaren ithalatçıların ürünlerinin sera gazlarına karşılık gelen sayıda CBAM sertifikası satın alıp teslim etmesi gerekecek. Eğer bir ülke, AB ile denk seviyede bir karbon fiyat mekanizmasına sahipse, o ülkeye yapılan ihracatta fark ödenmesine gerek kalmayacak.

AB'nin bu kararı, küresel ticarette karbon ayak izinin azaltılması yönünde atılan önemli bir adım olarak değerlendirilebilir. Muafiyet kararının KOBİ'ler üzerindeki yükü hafifletmesi ve rekabet güçlerini artırması bekleniyor. Ancak, büyük şirketlerin ve karbon yoğun sektörlerin bu düzenlemeye nasıl uyum sağlayacağı ve bunun küresel emisyonlar üzerindeki etkisi zamanla görülecek.